publicatie

Leidraad Bestemmingsmanagement

3 juni 2025 #leidraad

We willen allemaal dat de positieve impact van het gastvrijheidsdomein zo groot mogelijk is. Dat niet alleen de economie ervan floreert, maar ook de eigen gemeenschap en het plaatselijke milieu. We bereiken dit via bestemmingsmanagement. De Leidraad Bestemmingsmanagement helpt beleidsmakers, uitvoerders en andere stakeholders bij het duurzaam en evenwichtig ontwikkelen van hun bestemming.

contactpersoon

Anouk van Eekelen Manager Destination Development Stuur een e-mail

Bestemmingsmanagement is de centrale strategie voor het realiseren van Perspectief 2030: het nationale toekomstbeeld voor toerisme in Nederland. De leidraad ondersteunt regio’s, provincies en gemeenten bij het vertalen van deze visie naar lokaal en regionaal beleid. Daarbij staan balans, leefbaarheid en brede welvaart centraal.

De leidraad biedt een praktische structuur die helpt om integraal samen te werken aan toeristische ontwikkeling. Zo verbinden we belangen van bewoners, bezoekers en bedrijven en zorgen we dat toerisme bijdraagt aan de vitaliteit van stad én platteland.

Samen bereiken we meer

Samen bereiken we meer. Maar dan moeten we de neuzen wel dezelfde kant op krijgen en houden. De Leidraad Bestemmingsmanagement helpt hierbij. De methodiek zorgt bovendien dat we de aanpak en resultaten van verschillende plekken beter met elkaar kunnen vergelijken. Hier worden we allemaal beter van; Nederland als geheel en iedere stad, regio en gemeente die er onderdeel van uitmaakt.

Zevenstappenmodel als fundament

Centraal in de Leidraad Bestemmingsmanagement staat het zevenstappenmodel. Dit model biedt een gestructureerde aanpak voor het ontwikkelen, uitvoeren en monitoren van beleid. Elke stap ondersteunt een integrale, data gedreven werkwijze:

Stap 1: Analyse
Een goede analyse is hét vertrekpunt voor effectief beleid. Hoe staat het ervoor met vraag en aanbod? Wat is de impact van bezoek? Hoe zit het met druk en draagkracht? En wat zijn de prognoses, trends en ontwikkelingen? Verzameling en duiding van data is in deze stap ontzettend belangrijk.

Stap 2: Ambitie
Voor duurzame ontwikkeling van het gastvrijheidsdomein is het cruciaal om te weten in welke richting een stad of regio zich wil ontwikkelen. Deze gezamenlijke ambitie houdt rekening met de wederkerigheid tussen de toeristische sector en de fysieke én sociale omgeving van de bestemming.

Stap 3: Ontwikkelkader
Het ontwikkelkader beschrijft de strategie en maatregelen om de ambitie te realiseren. Het geeft richting aan zowel het aanbod als de vraag en richt zich op het aantrekken van bezoekers die bijdragen aan de ambitie en passen bij de unieke kenmerken van de bestemming.

Stap 4: Bestemmingsontwikkeling
Hier draait het om het door ontwikkelen van bestaand aanbod en het creëren van nieuw, aanvullend aanbod. Denk aan investeringen in bereikbaarheid, toegankelijkheid, beschikbaarheid en beleving – al dan niet in samenhang met bredere gebiedsontwikkeling.

Stap 5: Vraagsturing
Vraagsturing omvat alle middelen om bezoek te beïnvloeden, van bezoekersmanagement tot marketing. Het gaat niet alleen om het stimuleren van extra bezoek, maar ook om het demotiveren van ongewenst gedrag of bepaalde vormen van bezoek.

Stap 6: Monitoring en evaluatie
Met monitoring meten we in hoeverre acties bijdragen aan de ambitie. We zoeken naar het optimum waarin bezoek bijdraagt aan brede welvaart voor inwoners. Evaluatie helpt bij het bijsturen van beleid op basis van actuele inzichten.

Stap 7: Organisatie
Effectief bestemmingsmanagement vraagt om samenwerking tussen veel stakeholders, op verschillende schaalniveaus. Het is essentieel om al vroeg in het proces duurzame horizontale en verticale samenwerkingsverbanden op te zetten en te sturen op tijd, geld en resultaat.

Compacte samenvatting in two-pager

De Leidraad Bestemmingsmanagement is samengevat in een overzichtelijke two-pager. Hierin staan ook de zeven stappen van effectief bestemmingsmanagement samengevat. Handig als visueel hulpmiddel in overleggen of om collega’s snel mee te nemen in de aanpak.

Totstandkoming van de leidraad

De Leidraad Bestemmingsmanagement is opgesteld in opdracht van de Taskforce Samenwerking Gastvrijheidseconomie. De leidraad is ontwikkeld door Provincie Utrecht (trekker), Provincie Noord-Holland, Provincie Flevoland, Interprovinciaal Overleg (IPO), Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), HISWA-RECRON, Centre of Expertise Leisure, Tourism and Hospitality (CELTH), Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Marketing Drenthe, Dordrecht Marketing & Partners, Utrecht Marketing en NBTC. Daarbij is nauw samengewerkt met Bureau Buiten, Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd, Bureau Stedelijke Planning/SWECO en Ginder.