Publicatie

Eerste verkenning naar agrotoerisme

Thema: Landelijk gebied

Agrotoerisme is bij bezoekers in opkomst en ook de maatschappelijke opgaven bieden kansen voor de ontwikkeling van regio’s en gebieden in Nederland. Welke concrete ontwikkelingen, vragen, wensen en behoeftes zijn er nu als het gaat om agrotoerisme? Met een eerste verkenning willen we dát in beeld brengen.

Wat is agrotoerisme?

Spreken we over agrotoerisme, dan hebben we het over alle vormen van recreatie en toerisme op nog actieve boerderijen en tuinderijen. In de basis gaat het vaak over verblijfsreactie, dagrecreatie en boerderijverkoop.

Iedere hoofdgroep kent verschillende vormen. Denk bij verblijfsrecreatie bijvoorbeeld aan groepsaccommodaties, kleine campings en bed and breakfasts. Dagrecreatieve activiteiten kunnen uiteenlopen van excursies en workshops tot proeverijen en outdoor activiteiten. En bij boerderijverkoop gaat het om de verkoop van landbouwproducten of streekproducten.

Kans voor de ontwikkeling van regio’s

Agrotoerisme kan een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een gebied én onderscheidend aanbod in de regio. Er is dan ook een sterke behoefte bij regio’s aan het delen van kennis en ervaringen. Met een verkenning brengen we de ontwikkelingen, vragen, wensen en behoeften rondom agrotoerisme in beeld. Gesprekken met landelijke agrarische organisaties, vertegenwoordigers van regionale overheden, samenwerkingsverbanden en destinatiemarketingorganisaties vormen de basis. Samen kunnen we ontdekken welke kansen er zijn voor ontwikkeling van agrotoerisme in Nederland en wat er nodig is om deze kansen te benutten. Daarbij gaat het vooral om de grotere opgaves waar we in de maatschappij voor staan en waarbij agrotoerisme een mogelijke rol kan spelen. Denk onder andere aan actuele vraagstukken rondom stikstof, woningbouw, biodiversiteit en droogte. Allemaal vraagstukken die te maken hebben met de transitie in de landbouw en het landelijk gebied.

Kleine elektrische auto rijdt door de Beemster

Agrotoerisme in Nederland

Voor de ene regio staat agrotoerisme in de kinderschoenen, terwijl een andere regio zich al jaren ontwikkelt. Het verschilt sterk per regio in welke fase van ontwikkeling agrotoerisme zich bevindt. Ook verschilt de aanpak per regio. In een aantal regio’s komt het initiatief vanuit agrarische organisaties, gebiedscoöperaties of recreatief gemeentelijk beleid. In andere regio’s is agrotoerisme onderdeel van een breder perspectief.

Opvallend is de wens van betrokken partijen om met agrotoerisme te focussen op kwaliteit en niet of minder op kwantiteit. Zo maken we agrotoerisme passend bij het karakter en het verhaal van een gebied. Daardoor kan agrotoerisme een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het gebied en het onderscheidend aanbod in de regio.

Agrotoerisme moet daarnaast passen bij de passie en activiteiten van de ondernemer. Het is geen doel op zich. Niet elke ondernemer zet zich graag in op dit vlak of heeft de passie om zich hier verder in te ontwikkelen. Andere ondernemers willen dit juist wel graag. Soms weten ze niet goed waar ze moeten beginnen. Het begeleiden van ondernemers in het maken van de juiste keuzes is essentieel.

Daarnaast is het een kans om agrotoeristische activiteiten te combineren met andere activiteiten binnen de multifunctionele landbouw. Van toeristische activiteiten zoals routes of excursies vanuit agrarisch natuurbeheer tot de combinatie van boerderijverkoop met zorglandbouw.

Ook valt op dat er een sterke behoefte bij regio’s is aan het vergaren en uitwisselen van kennis en ervaringen op het gebied van agrotoerisme tussen regio’s. Meer inzicht in bijvoorbeeld beschikbare data en onderzoeken en inspirerende voorbeelden uit andere regio’s op het gebied van beleid, aanpak en uitvoering.

Tot slot is er vooral een kans om meer inzicht te krijgen in de vraag naar agrotoerisme. Wie is de agrarische bezoeker precies? Welke vragen, behoeftes, wensen en gedragingen heeft deze bezoeker? Hier is tot op heden nauwelijks onderzoek naar gedaan. We willen verkennen of we hier samen met andere partijen onderzoek naar kunnen en willen doen.

Agrotoerisme in andere Europese landen

Als onderdeel van de verkenning hebben we ook de ontwikkelingen rondom agrotoerisme in België, Duitsland, UK, Frankrijk en Italië verkend. Wat kunnen we leren van de aanpak van andere Europese landen?

  • Een van de belangrijke resultaten is dat zingeving voor consumenten in andere Europese landen een belangrijke reden is om gebruik te maken van agrotoerisme. Op zoek naar het landelijke, weg van de hectiek en genieten van de pure natuur, aangevuld met leuke activiteiten van de boer: daar draait het voor hen om.
  • Als we kijken naar het ontstaan van agrotoerisme in Europa, zijn er interessante verschillen. Zo is agrotoerisme in Frankrijk ontstaan uit seizoensarbeid tijdens de oogstmaanden. In Italië is agrotoerisme ontstaan uit de trend om natuur en landelijke streken opnieuw te ontdekken en voedsel eerlijk te produceren. In de noordelijke landen zien we de laatste decennia agrotoerisme opduiken als een manier om extra inkomsten te genereren en in Duitsland is de oorsprong terug te leiden tot een gezinsvakantie op de boerderij.
  • Voor Italië en Frankrijk geldt dat agrotoerisme zich ontwikkeld heeft tot een volwaardige bedrijfstak. Agrotoerisme past in Italië zelfs binnen een bepaalde levensstijl. Italië kent een groot aanbod. In iedere gemeente of regio is wel een agroproduct te vinden en overnachten bij de boer is daar een zeer gebruikelijke vorm van toerisme. In tegenstelling tot de UK, waar dit veel minder populair is. Ook in België en Duitsland blijft het aanbod beperkt.

Meer weten?

De verkenning loopt tot en met begin 2023. De rapportage presenteren we online in maart 2023. Ben je geïnteresseerd en heb je vragen of wil je meer informatie of kennisdelen? Neem dan contact op met Jacqueline Lijs